Chia sẻ:

Ngành chế biến thực phẩm và đồ uống (F&B) là một trong những lĩnh vực sử dụng lượng nước lớn nhất trong quy trình sản xuất. Từ việc rửa nguyên liệu đầu vào, làm sạch thiết bị, chế biến thành phẩm đến vệ sinh nhà xưởng, nước đóng vai trò thiết yếu trong toàn bộ chuỗi giá trị. Tuy nhiên, hoạt động này tạo ra lượng nước thải khổng lồ với đặc tính ô nhiễm riêng biệt: hàm lượng chất hữu cơ cao, dầu mỡ, chất hoạt động bề mặt, cặn lơ lửng và các thành phần khác từ quá trình sản xuất.

Thực tế tại Việt Nam, lượng nước thải từ các nhà máy chế biến thực phẩm và đồ uống như sản xuất mì tôm, cháo dinh dưỡng, thức ăn nhanh, sữa và các sản phẩm từ sữa, rượu bia, dầu thực vật… đang tạo áp lực lớn đến môi trường khi không được xử lý triệt để. Đáng chú ý, các quy định về xử lý nước thải tại Việt Nam ngày càng nghiêm ngặt, theo quy chuẩn về nước thải công nghiếp về giá trị tối đa các thông số ô nhiễm trong nước thải chế biến thực phẩm khi xả ra môi trường.

Thách thức lớn của ngành F&B chính là việc đảm bảo tuân thủ các quy định về môi trường trong bối cảnh sử dụng lượng nước sạch khổng lồ mỗi ngày, trong khi vẫn phải duy trì hiệu quả sản xuất và cạnh tranh trên thị trường. Đó là lý do tại sao dịch vụ tái sử dụng nước thải ngày càng trở nên quan trọng, không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định mà còn mang lại lợi ích kinh tế và môi trường đáng kể.

Tại sao nên tái sử dụng nước thải?

Lợi ích kinh tế

Đối với các doanh nghiệp trong ngành F&B, việc tái sử dụng nước thải mang lại nhiều lợi ích kinh tế cụ thể:

• Giảm chi phí vận hành: Quá trình tái sử dụng nước thải giúp giảm đáng kể chi phí mua nước sạch và chi phí xả thải. Theo thống kê, một nhà máy thực phẩm có thể tiết kiệm 30-50% chi phí nước sạch thông qua tái sử dụng.

• Giảm chi phí xử lý và năng lượng: Khi lượng nước thải được tuần hoàn và tái sử dụng, doanh nghiệp giảm thiểu được chi phí xử lý nước thải cuối cùng trước khi xả ra môi trường.

• Thu hồi tài nguyên có giá trị: Từ quá trình xử lý nước thải có thể thu hồi các chất dinh dưỡng (như nitơ và phốt pho) làm phân bón, giảm phụ thuộc vào phân bón hóa học và tạo thêm nguồn thu.

Một trường hợp điển hình tại Việt Nam là dự án nâng cấp hệ thống xử lý nước thải thực phẩm ứng dụng công nghệ DAF (Dissolved Air Flotation) cho nhiều nhà máy chế biến cá tra. Dự án này giúp giảm 90% chỉ số COD từ 6.100 ppm và Dầu mỡ 1.000 ppm sau khi được xử lý, mang lại hiệu quả kinh tế đáng kể trong việc tiết kiệm chi phí xử lý và tái sử dụng nước.

Lợi ích môi trường

Việc tái sử dụng nước thải trong ngành F&B không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn có tác động tích cực đến môi trường:

• Bảo tồn nguồn tài nguyên nước ngọt: Giảm áp lực lên nguồn nước tự nhiên, đặc biệt trong bối cảnh khan hiếm nước ngày càng trầm trọng.

• Giảm thiểu tác động môi trường của việc xả nước thải: Nước thải được xử lý và tái sử dụng sẽ làm giảm lượng nước thải ra môi trường, giảm ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm.

• Giảm phát thải khí nhà kính: Việc giảm năng lượng cần thiết để khai thác, xử lý và phân phối nước mới đồng nghĩa với việc giảm phát thải CO2.

Theo nghiên cứu của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), nước thải sau xử lý có thể đáp ứng khả năng tưới tiêu cho 40 triệu ha cây trồng, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính bằng cách giảm nhu cầu khai thác nước mới và xả thải.

Xây dựng thương hiệu bền vững

Trong thời đại người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các sản phẩm xanh và doanh nghiệp có trách nhiệm với môi trường, việc tái sử dụng nước thải mang lại lợi thế cạnh tranh rõ rệt:

• Tăng giá trị sản phẩm và nhận diện thương hiệu: Chứng chỉ xanh, chứng chỉ đồng hành cùng môi trường giúp định vị thương hiệu trong mắt khách hàng.

• Đáp ứng các tiêu chuẩn quản lý về chất lượng ISO và môi trường: Nhiều nhà phân phối và đối tác quốc tế đang yêu cầu các nhà cung cấp phải tuân thủ các tiêu chuẩn về môi trường, trong đó có việc xử lý và tái sử dụng nước thải.

• Hình ảnh doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội: Cải thiện quan hệ với cộng đồng địa phương và cơ quan quản lý, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng kinh doanh.

Giới thiệu dịch vụ tái sử dụng nước thải – lợi ích & giải pháp

Đánh giá hiện trạng và nhu cầu

Dịch vụ tái sử dụng nước thải trong ngành F&B bắt đầu từ việc đánh giá toàn diện hiện trạng sử dụng nước và phát sinh nước thải của doanh nghiệp:

• Phân tích đặc tính nước thải: Xác định thành phần, tính chất hóa học và sinh học của nước thải để lựa chọn công nghệ xử lý phù hợp.

• Đánh giá nhu cầu tái sử dụng: Xác định các mục đích tái sử dụng nước có thể áp dụng như vệ sinh nhà xưởng, làm mát, tưới cây, hoặc thậm chí là tái sử dụng trong quy trình sản xuất.

• Tư vấn lựa chọn công suất tái sử dụng phù hợp: Hiện nay tại Việt Nam, chi phí nước sạch vẫn còn chưa quá cao so với thế giới, nên các doanh nghiệp thường lựa chọn phương án tái sử dụng một phần công suất nước thải, tối đa khoảng 80% công suất nước thải phát sinh.

Thiết kế và triển khai hệ thống xử lý tái sử dụng

Sau khi đánh giá hiện trạng và nhu cầu, dịch vụ tái sử dụng nước thải bao gồm:

• Thiết kế bản vẽ, quy hoạch mặt bằng: Lên phương án tối ưu cho hệ thống dây chuyền tái sử dụng nước thải phù hợp với không gian và đặc thù của nhà máy.

• Thi công, xây dựng hệ thống: Lắp đặt thiết bị, hệ thống điện tự động hóa đảm bảo hệ thống vận hành hiệu quả và ổn định.

• Vận hành thử nghiệm và hiệu chỉnh: Đảm bảo hệ thống hoạt động đúng thiết kế, đạt được hiệu suất xử lý và tái sử dụng tối ưu.

Vận hành và bảo trì

Để đảm bảo hệ thống tái sử dụng nước thải hoạt động hiệu quả lâu dài, dịch vụ còn bao gồm:

• Đào tạo vận hành: Chuyển giao công nghệ, hướng dẫn nhân viên vận hành và bảo trì hệ thống.

• Bảo dưỡng định kỳ: Kiểm tra, bảo trì thiết bị và hệ thống để đảm bảo hoạt động liên tục.

• Hỗ trợ kỹ thuật: Giải quyết các sự cố phát sinh trong quá trình vận hành, đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định.

Nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ tái sử dụng nước thải còn cam kết bảo trì bảo dưỡng trọn đời cho hệ thống, giúp khách hàng yên tâm về hiệu quả đầu tư lâu dài.

Công nghệ xử lý đang được áp dụng

Công nghệ xử lý sơ cấp (Physical)

Tuyển nổi khí hòa tan (DAF)

Công nghệ DAF (Dissolved Air Flotation) là một trong những giải pháp hiệu quả để xử lý nước thải ngành thực phẩm với hàm lượng dầu mỡ và COD cao:

• Nguyên lý: Sử dụng các bọt khí siêu nhỏ để bám vào các hạt cặn, dầu mỡ và làm chúng nổi lên trên mặt nước để thu gom.
• Hiệu quả: Giảm 90% COD và dầu mỡ trong nước thải thực phẩm, như đã chứng minh qua dự án.

Loại bỏ cặn kích thước lớn

Các phương pháp vật lý cơ bản nhưng cần thiết trong quy trình xử lý:

• Song chắn rác: Loại bỏ các chất rắn có kích thước lớn.
• Thiết bị tách rắn lỏng Uchimura: Với công nghệ màng lưới từ Nhật cho khả năng lọc cặn lắng lên đến 90%.

Công nghệ xử lý sinh học

Hệ thống xử lý kỵ khí

Phù hợp với nước thải có nồng độ chất hữu cơ cao như trong ngành F&B:

• UASB (Up-flow Anaerobic Sludge Blanket): Công nghệ này sử dụng bùn vi sinh vật trong điều kiện không có oxy để phân hủy các chất hữu cơ, đồng thời sản xuất khí sinh học có thể tái sử dụng làm năng lượng.
• Bể phân hủy sinh học kỵ khí: Phân hủy các chất hữu cơ phức tạp thành các hợp chất đơn giản hơn, giảm đáng kể BOD và COD.

Hệ thống xử lý hiếu khí

Các công nghệ hiếu khí thường được áp dụng sau xử lý kỵ khí để tiếp tục giảm hàm lượng chất hữu cơ còn lại:

• Bể Aerotank: Sử dụng vi sinh vật hiếu khí để phân hủy các chất hữu cơ còn lại trong nước thải.
• Công nghệ MBR (Màng lọc sinh học): Kết hợp quá trình xử lý sinh học với màng lọc, loại bỏ hiệu quả các tạp chất và vi khuẩn, mang lại hiệu quả xử lý cao.

Công nghệ màng lọc

Màng siêu lọc UF và vi lọc MF

Công nghệ này sử dụng màng áp suất thấp để tách các chất rắn lơ lửng, đảm bảo nước đầu ra đạt tiêu chuẩn cho các mục đích tái sử dụng như vệ sinh nhà xưởng, tưới cây.

Màng lọc nano NF

Sử dụng màng lọc với áp suất trung bình để tách các hợp chất hữu cơ và ion trong nước, mang lại chất lượng nước cao hơn có thể tái sử dụng cho các mục đích yêu cầu cao.

Công nghệ thẩm thấu ngược RO

Đây là công nghệ tái sử dụng nước thải tốt nhất hiện nay, được áp dụng rộng rãi tại Việt Nam:

• Hiệu quả: Loại bỏ đến 99,6% các chất ô nhiễm, cung cấp nước đầu ra có chất lượng cao có thể tái sử dụng trong sản xuất thực phẩm.
• Ưu điểm: Tỷ lệ thu hồi nước cao (lên tới 90%), vận hành tự động, chi phí bảo trì thấp, tuổi thọ màng cao (3-5 năm).

Các màng RO được sử dụng tại Việt Nam thường nhập khẩu từ các nhà sản xuất hàng đầu thế giới như Dupont Filmtec, Dow, Nitto Hydranautics, Toray, đảm bảo chất lượng và hiệu quả xử lý.

Kết luận

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và khan hiếm nguồn nước ngày càng trầm trọng, dịch vụ tái sử dụng nước thải trong ngành chế biến thực phẩm và đồ uống không còn là lựa chọn mà trở thành nhu cầu tất yếu. Việc áp dụng các công nghệ xử lý nước thải tiên tiến không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp luật về môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế đáng kể thông qua việc giảm chi phí nước sạch và xả thải.

Tại Việt Nam, với quy định ngày càng nghiêm ngặt về xả thải theo tiêu chuẩn xử lý nước thải công nghiệp. các doanh nghiệp trong ngành F&B cần chủ động tìm kiếm giải pháp bền vững cho vấn đề nước thải. Dịch vụ tái sử dụng nước thải với các công nghệ tiên tiến như MBR, UF và RO đang mở ra cơ hội lớn để biến thách thức thành lợi thế cạnh tranh.

Hãy chủ động liên hệ với các đơn vị cung cấp dịch vụ tái sử dụng nước thải uy tín để được tư vấn giải pháp phù hợp nhất với đặc thù sản xuất và nhu cầu của doanh nghiệp. Đầu tư cho dịch vụ tái sử dụng nước thải không chỉ là đầu tư cho tuân thủ pháp luật mà còn là đầu tư cho phát triển bền vững, xây dựng thương hiệu và tăng cường lợi thế cạnh tranh trong thời đại mới.

Bằng việc chủ động áp dụng các giải pháp tái sử dụng nước thải, doanh nghiệp không chỉ bảo vệ môi trường mà còn đảm bảo nguồn nước ổn định cho hoạt động sản xuất lâu dài, góp phần xây dựng nền kinh tế tuần hoàn, thực hiện cam kết phát triển bền vững của Việt Nam và thế giới.